"Florence Nightingale'i mezardan kaldırıp getirseniz bile özel hastanede değeri yok"

[Ceren]

14-07-2007
"Florence Nightingale'i mezardan kaldırıp getirseniz bile özel hastanede değeri yok"


Devletin geçen hafta aldığı 32 bin sağlık personelinin yüzde 10'u özel hastane çalışanlarından oluştu. İşi garanti ve çalışma koşulları rahat diye çalışanını devlete kaptıran özel hastaneler personel sıkıntısı yaşıyor.

"Kaprisli hastalarla uğraşmaktan bıktım. Her an kalkıp sizi şikayet edebilirler. Sürekli diken üstündeyiz. Devlet kapısı başka. İşini yaptıktan sonra kimse gelip de hesap sormaz."

"Gecemiz gündüzümüz yok. Çoğu zaman haftasonu bile çalışıyoruz. Eşime ve çocuğuma daha çok vakit ayırmak istiyorum."

İşte bu sözleri paylaşan binlerce sağlık çalışanı geçen hafta devlet hastanelerine geçmek üzere özel hastanelerdeki görevlerini bıraktı. Hemşirelerden, tıbbi sekreterler ve radyoloji uzmanlarına kadar benzer sebeplerden dolayı 16 bin sağlık personelinin devleti tercih etmesi özel hastanelerde krize neden oldu.

Son atamalarla beraber Acıbadem Grubu’ndan 300, Memorial ve Medicine Hospital’dan 50'şer, Alman Hastanesi'nden 30 teknisyen ve hemşire ayrıldı. Personel atamalarının vurduğu hastaneler bunlarla da sınırlı değil. Florence Nihgtingale ve Dünya Göz Hastanesi gibi devlerin yanında neredeyse tüm özel hastaneler bir anda yıllardır yetiştirdikleri kadrolarını kaybetti. Kulislerde yetişmiş personel gücünü kaybeden hastanelerin bazı servislerini geçici olarak kapattığı belirtiliyor. Sağlık Bakanlığı'nın yıl sonuna kadar atama sayısını 70 bin kişiye ulaştıracağı söylentileri ise özel hastanelerin kabusu oldu.

32 bin kişi yer değiştirdi
32 bin 449 kişinin yer değiştirdiği atamalardan sonra özel sektör, personelinin yaklaşık yüzde10'unu kaybetti. Ama sektör asıl vurgunu toplamda 9 bin 234 hemşire, 8 bin 154 acil tıp teknisyeni, bin 148 tıbbi sekreter ve 416 radyoloji teknikerinin dahil olduğu sağlık personeli atamalarından yedi. Sektörün bu alandaki personel kaybı yüzde 20 civarında. Özel Hastaneler Platformu Başkanı Mehmet Altuğ, "Bu atamaların ardından önemli sayıda personel kamuya geçmek üzere özel sağlık kuruluşlarından ayrıldı. Ayrılan personellerin yerine yenisi konmuş olsa bile tecrübeli ve eğitimli personellerin yerine alınanların zamana ihtiyaçları var" diyerek sektörün karşı karşıya olduğu sorununu dile getiriyor. Bakanlığın bu konuya çözüm getirebileceğini düşünmediklerini söyleyen Altuğ, "Çözüm bulabilseydi bizim personellerimizi almaz işsiz durumdaki personelle ilgilenirdi" sözleriyle mevcut kadro açıklarına dikkat çekiyor. Altuğ, şöyle devam ediyor: "Kamunun bu tarz yapmış olduğu alımları doğru bulmuyoruz. Hazıra konmak olarak görüyoruz. Giden personelin de kamuda daha yararlı olmak için değil daha rahat çalışmak ve nasıl çalışırsa çalışsın güvence sorunu yaşamamak amacıyla gittiğini biliyoruz."

Gazeteler personel ilanı doldu
Diğer yandan Altuğ, bu alımların yapılacağı daha önceden bilindiği için birçok kurumun hazırlıklı olduğunu ekliyor. Altuğ'un bahsettiği hazırlıklı kurumlardan bir tanesi Alman Hastanesi. 30 hemşirenin ayrıldığı hastane elemanları sınava girdiği tarihten itibaren kadro arayışlarına başladı. Sonuçlar belli olur olmaz da diğer hastaneler ve yeni mezunlardan oluşan yedek kadro hemen işe başladı. Ancak bütün hastaneler için kardo değişiklikleri bu kadar kolay yaşanmadı.

Son günlerde gazetelerin ilan sayfalarından hastanelerin radyoloji ve tıp teknisyeni arayışları eksik olmuyor. Hemen hemen tüm hastaneler yüksek maaş teklifleriyle sağlık personeli ilanları veriyor. 52 hemşire, tıp ve radyoloji teknisyeninin ayrıldığı Medicine Hospital doktorlarından Yakup Uçar "Şu sıralar hiç aranmadığı kadar sağlık elemanı aranıyor. Radyoloji teknisyeni ve hemşireler çok kıymetlendi. Biz de sürekli çift maaş teklifli ilanlar veriyoruz" sözleriyle içinde bulundukları durumu anlatıyor. "Zaten teknik ve ara elamana ne kadar ihtiyaç olduğu ortada. Devlet bu alımları yaparken hiç özelleri düşünmüyor" diyen Uçar, elemanların uygun çalışma koşulları, lojman ve maaş cazibesine kapılıp ayrıldığını belirtiyor. Şehir dışından gelen personelin memlekete dönme arzusuyla kira derdinden kurtulmayı planladığını belirten Uçar, döner sermayenin de devlet memurluğunu cazip kıldığını vurguluyor. Uçar'ın "Burada 600 YTL alan teknisyen devlette döner sermayeyle beraber aylık 1000-1500 YTL kazanıyor. Hemşireler de 2-2 bin 500 YTL'ye kadar kazanabiliyor" sözleriyle ifade ettiği maaşların yanı sıra az nöbetli çalışma saatleri de sağlık çalışanlarını devlete yönlendiriyor.

Hemşireler için devlet kaçınılmaz
Uçar yakın zamanda 16 bin yıl sonuna kadar da 22 bin kişinin daha devlette istihdam edilmesi ihtimaline karşılık personel yetiştirme üzerine planlar yaptıklarını anlatıyor. Kendi bünyelerinde bir hemşire okulu açmak istediklerini ancak bürokrasi engelini aşamadıklarını ifade eden Uçar, "Binlerce üniversite mezunu işsiz varken hemşirelik ya da teknisyenlik yüksek okulları açılmalı. Bu alanlarda çok ihtiyaç var" diyor. Tüm Türkiye çapında en çok aranan sağlık personeli arasında sayılan hemşirelere olan ihtiyaç özel sektörün büyümesiyle daha da arttı. Şu anda sadece İstanbul'da İstanbul Üniversitesi Florence Nightingale Hemşirelik Yüksekokulu Marmara Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu, İstanbul Üniversitesi Bakırköy Hemşirelik Yüksekokulu, Bilim ve Haliç Üniversiteleri hemşire yetiştiriyor. Ancak özel sağlık sektörünün kalbi olan şehire tüm bu okulların mezunları bile yetmiyor. İstanbul Üniversitesi Florence Nightingale Hemşirelik Yüksekokulu Müdürü Prof.Dr. Güler Aksoy da birçok kişinin iş garantili bu mesleği tercih ettiğini belirtiyor. Hemşirelik kanunundaki değişiklikle beraber erkeklere de kapılarını açtıklarını söyleyen Aksoy, hatta geçen senelerde yanlış tercih yaparak gelen erkek öğrencilerinin mezun olup hemen özel sektörde iş bulduklarını dile getiriyor. Her sene ÖSS ile öğrenci aldıklarını ve tüm okulların kontenjanlarını doldurduklarını anlatan Aksoy, "Hemşirelikte pesonel açığı yaşanması doğal. Birçok hemşire evde oturuyor. Bunun sebebi iyi istihdam edilmemeleri" diyor. Hemşirelerin özelde çalışmak yerine devletin kadro açmasını beklediğini söyleyen Aksoy, "Özeller doğru dürüst ücret vermiyor. Hemşireler lojman yetersizliğini de düşünerek devlete yöneliyorlar. Bir de devlet güvencesi eklenince özelde hemşire kalmıyor" diyor. Az sayıdaki hemşirelerin özel hastanelerde çok hastaya yetişmeye çalıştığını anlatan Aksoy'a göre bu koşullar altında devletin tercih edilmesi kaçınılmaz.


Teknisyenler 5 yıl daha el üstünde tutulacak
Yıllardır devlet kadrosunun açılmasını bekleyen 8 bin 153 acil tıp teknisyeni hiç düşünmeden maaşlarını döner sermayeyle beraber iki katına kadar çıkarmayı seçti. Bunun yanında bugün 5 bin YTL'ye yakın maaş alan özel hastane hemşireleri bile devlette 1.500 YTL'ye razı oldu. Bu durum da çalışma şartlarının ağırlığı, her an kapıya konma korkusu, düşük maaşların yanı sıra özellerdeki başka sıkıntılara işaret ediyor. Daha düne kadar özelde çalışan şimdinin devlet memurları tercihlerini şöyle açıklıyorlar: "Mesleğinizde çok iyi olsanız bile özelde iş garantisi yok. Beni asla 50 yaşımda çalıştırmazlar. Ama şimdi 65 yaşıma kadar işim garanti. Acil servisten alsalar bile masa başına verirler. Özel sektör insanlara bu garantileri vermediği sürece her yıl böyle kan kaybetmeye devam edecek ve bu yaralarını saracak ne hemşire ne de acil servis görevlisi bulamayacaklar". En başından beri sadece işsiz kalmamak için özel sektörü tercih ettiğini söyleyen teknisyenler "Gidecek yerimiz yok diye şartlarımızı zorlaştırdıkça zorlaştırdılar. Ama gün oldu devran değişti. O kadar çok personel kaybettiler ki önümüzdeki 3-5 sene boyunca özeller kimseyi kapıya koyamayacaklar" diyorlar.

Devlete sözleşmeli alınan 4/B personelinin dağılımı
Biyolog 38
Çocuk gelişimi 180
Diş tabibi 1.350
Diyetisyen 355
Ebe 3.874
Eczacı 199
Fizyoterapist 732
Hemşire 9.234
Psikolog 512
Sağlık fizikçisi 52
Acil tıp teknisyeni 8.154
Anestezi teknisyeni 471
Çevre sağlığı teknisyeni 91
Diş protez teknisyeni 61
Laboratuvar teknisyeni 372
Ortopedi teknisyeni 131
Röntgen teknisyeni 571
Tıbbi sekreter 1.000
Toplum sağlığı teknisyeni 1.307
Acil tıp teknikeri 849
Anestezi teknikeri 323
Diş protez teknikeri 29
Diyaliz teknikeri 71
Fizik tedavi teknikeri 22
Laboratuvar teknikeri 403
Odyometri teknikeri 140
Patoloji teknikeri 38
Protez/ortez teknikeri 1
Radyoloji teknikeri 416
Radyoterapi teknikeri 33
Sağlık teknikeri 26
Sağlık tek. tıbbi sekreter 1.148
Sosyal çalışmacı 266
Genel toplam 32.449

Türkiye'ye yarın sabaha
50 bin hemşire lazım
Sağlık hizmetlerinde bugüne kadar dile getirilen en büyük sorun doktor eksikliği oldu. Oysa Özel Hastaneler ve Sağlık Kuruluşları Derneği Başkanı Muharrem Usta "Hemşire eksikliği doktor sıkıntısını aştı. Devlette de özelde de kriz var. Türkiye'ye yarın sabah 50 bin hemşire lazım" diyor. Devletin özel sektörün en değerli hemşirelerini aldığını söyleyen Usta, "Sağlık Bakanlığı'yla 4 saat toplantı yaptık. 'Hemşirelerimizi almayın' dedik. Ama onlar da kadro eksikliğinden yakınıyor. Üniversite, devlet, özel bütün hastaneler hemşire krizinde" sözleriyle durumun vehametini anlatıyor. Usta'ya göre bu sorunun tek çözümü hemşirelik yüksek okullarının kapasite artırması. Ancak Usta bunun da kısa vadede etki göstermeyeceğini söylerken YÖK'ün özel hastanelere bu tip okullar açma izni vermemesinden de yakınıyor. Usta'nın sunduğu kısa vadeli çözüm ise yardımcı hemşirelik kadrolarının kurulması. Hemşirelerin yürüttüğü kayıt girme gibi yan görevleri üstlenecek bu kadro Usta'ya göre hemşirelerin yükünü hafifletceği gibi tedavi hizmetlerinin etkinliğini de artıracak. Usta bunun için 2 aylık ya da yıllık sertifika programları açılabileceğini ve böylece 100 bine yakın kişinin istihdam edilebileceğini ifade ediyor.


Florence Nightingale çıkıp gelse özel hastanede değeri yok
Sağlık personelinin kamuyu tercih etmesine karşılık uzman hekimler özel hastanelere yöneliyor. Yüksek transfer ücretleriyle özel hastaneler arasında mekik dokuyan doktorlar sektörün de en büyük rekabet unsuru. Sağlık ve Sosyal Hizmet Emekçileri Sendikası (SES) Genel Başkanı Köksal Aydın bu durumu "tedavi merkezli piyasacı sağlık hizmeti" olarak değerlendiriyor. "Bu sistemde hekimler başrolde, personel ise figüran. Florence Nightingale'i mezardan kaldırıp getirseniz bile özel hastanede değeri yok. Hastalar bile doktorlara bakıp hastane seçiyor" diyen Aydın, kamuda bile bu ayrımın olduğunu belirtiyor. Kamu performans ücretlerinin dağılımında doktorlar ve hemşireler arasında 8 kata varan farklar olduğunu söyleyen Aydın, "Yine de devlet hastaneleri özele göre daha güvenli" diyor. Aydın özel sektörün az personelle çok iş yapma, mesai saatlerinin esnekliği ve iş güvenliğinin eskikliğiyle personeli devlete yönlendirdiğini belirtiyor. Sözlerine "Kamuda en azından bir iş kültürü var. Zaman içinde sendikalaşma haklarını da alıyorlar" diye devam eden Aydın, zaten sağlık hizmetlerinin de kamu tarafından sağlanması gerektiğini savunuyor.